Tiện ích công nghệ sao phải lo sợ, cấm đoán?

Gần đây, dư luận đang tranh cãi về dịch vụ taxi Uber. Bên thuận thì nói rằng giá rẻ và tiện lợi cho người sử dụng, bên chống thì cho rằng khó quản lý tài xế và Nhà nước thất thu thuế.

Tiện ích công nghệ

Tôi bắt 1 taxi "hãng" đi từ quận 1 về Hàng Xanh, Thành phố Hồ Chí Minh. Người tài xế taxi tuổi khoảng hơn 30, mặt mày cau có, nói chuyện cộc lốc, không lịch sự và chạy xe khá nhanh. Tôi rất không hài lòng về thái độ phục vụ và cách lái xe cẩu thả của anh ta, nhưng cũng không thể gọi điện thoại cho tổng đài để than phiền vì vừa mắc công gọi và chờ điện thoại, mà chưa chắc là than phiền của tôi sẽ được xử lý và hồi đáp.

Thông tin về tài xế này cũng không thể được chuyển đến các hành khách khác để họ tránh. Trong trường hợp này, nếu tôi đi bằng xe của dịch vụ Uber thì đã đánh giá ngay người tài xế này 2/5 sao.

Uber là tên của một công ty tại Mỹ cung cấp dịch vụ kết nối giữa tài xế và người muốn đi xe, thu chi hộ: thu tiền khách và chuyển cho chủ xe.

Để sử dụng dịch vụ, khách hàng dùng Iphone tải ấn dụng Uber về và đăng ký tài khoản bằng cách khai tên: tên, số điện thoại, up hình và đặc biệt là scan thẻ tín dụng để Uber nhận dạng. Ngay sau khách đăng ký thành công, Uber sẽ lấy món tiền nhỏ từ thẻ tín dụng để xác thực người dùng. Để đăng ký tài khoản làm tài xế, phía có xe cần phải cung cấp: tên tài xế, hình, số xe, và ký một hợp đồng với Uber. Uber sẽ thu tiền cước của khách hàng qua hệ thống tín dụng, giữ lại phần phí của Uber khoản 20%, và chuyển lại cho chủ xe số tiền còn lại.

Để gọi xe, khách hàng mở Uber trên điện thoại. Phần mềm này sẽ tự động báo vị trí của khách và những chiếc xe gần đó. Chiếc xe gần nhất sẽ được hiện lên màn hình với thông tin: tên, hình tài xế, loại xe, số xe và đặc biệt là đánh giá của khách hàng đối với tài xế đó (cao nhất là 5 sao). Khi tài xế đến nơi, Uber sẽ nhắn tin cho khách biết. Nếu cần thiết, chẳng hạn như để xác định thật chính xác chỗ khách đứng, hai bên có thể nói chuyện trên điện thoại hay nhắn tin cho nhau.

Tiết kiệm chi phí và kiểm soát chất lượng

Khi kết thúc hành trình, tài xế sẽ thực hiện động tác trên phần mềm: báo chuyến đi kết thúc và xếp hạng khách hàng. Khách cũng sẽ nhận được thông báo số tiền phí (thẻ tính dụng tự động trừ) và yêu cầu đánh giá, nhận xét dịch vụ của tài xế.

Với cách làm này, Uber đã tạo ra nhiều tiện ích.

Tiện lợi thứ nhất cho người sử dụng là giá cả thấp hơn taxi rất nhiều. Với công nghệ hiện đại này, chi phí của nhân viên điều hành, nhân viên tổng đài, nhân viên kiểm soát tài xế... đã được giảm về gần bằng 0. Chi phí xăng, dầu để di chuyện chờ khách của xe cũng được giảm đáng kể. Kết quả là giá của Uber thấp hơn giá của taxi rất nhiều.

Hiện tại, trong Thành phố Hồ Chí Minh, Uber tính: 10,000 VND/1 km, và 600 đồng 1 phút di chuyển. Quãng đường tôi hay đưa đón con trai, từ Văn Thánh đến quận 5, đi bằng taxi hãng giá từ 120 .000 - 140.000 tùy thuộc vào xe 4 chỗ, hay xe 7 chỗ 1 máy lạnh hay 7 chỗ 2 máy lạnh. Trong khi đó giá của xe Uber chỉ khoản 78.000 - 94.000 tùy thuộc vào đường vắng hay đông, cho tất cả các loại xe từ trung bình đến cực "xịn"

Tiện lợi thứ hai là xe Uber thường là xe tốt. Chủ các xe này có thể là các công ty vận tải, cho thuê xe tư nhân, cũng có thể là một người bình thường có xe, hợp đồng với Uber để chạy thêm trong thời gian xe nhàn rỗi.

Tiện lợi thứ ba là chất lượng dịch vụ của tài xế. Nhiều người lo rằng, không ai quản lý chất lượng tài xế, nhưng theo tôi thái độ phục vụ của tài xế xe Uber khá hơn rất nhiều so với mặt bằng chung của tài xế taxi. Tài xế nào cũng cố gắng phục vụ khách hàng tốt nhất để được khách hàng đánh giá, nhận xét tốt qua từng chuyến chuyến đi. Nếu thứ hạng trung bình thấp khách sẽ không gọi, hay sẽ bị chính Uber cắt hợp đồng.

Tiện lợi thứ năm là Uber sẽ thu phí qua thẻ tín dụng. Hành khách và tài xế không cần phải giao dịch qua tiền mặt. Việc giao dịch bằng thẻ tín dụng với công ty lớn, uy tín rất an toàn. Khách hàng chỉ cần scan thẻ 1 lần, và không cần phải trả tiền cho tài xế mỗi lần đi, chỉ cần trả sau cho ngân hàng đã cấp thẻ tín dụng cho mình.Tiện lợi thứ tư là xe chạy an toàn hơn. Mỗi khi đã có khách, phần mêm Uber của Tài xế không còn nhận được thông tin nào khác nên tài xế tập trung phục vụ cho khách hàng hiện tại. Thêm vào đó, tài xế không bị áp lực năng về doanh số, và được khách hàng đánh giá nên không chạy nhanh, vượt đường như xe taxi.

Lợi ích sao phải cấm đoán?

Với nhiều tiện ích như vậy, chúng ta cần tạo cơ chế để khuyến khích sự hoạt động của Uber và điều quan trọng là quản lý được các hoạt động của Uber. Các chủ xe hợp tác với Uber phải đăng ký dịch vụ hợp tác vận tải, đăng ký bảo hiểm cho khách và phải đóng thuế đầy đủ. Uber, mặc dù là chỉ cung cấp dịch vụ phần mềm, và thu hộ chi hộ, nhưng cũng phải đăng ký hoạt động tại Việt Nam và phải trả đủ thuế cho nhà nước trên doanh số của mình.

Để có thể quản lý được Uber, các cơ quan chức năng nên yêu cầu Uber cung cấp tài khoản quan sát. Tài khoản này không có quyền can thiếp việc kinh doanh nhưng có thể theo dõi toàn bộ hoạt động của Uber tại Việt Nam: các xe đăng ký, số chuyến đi, doanh số hàng ngày, hàng tháng.

Về phần các công ty taxi khác, thay vì phản đối kịch liệt dịch vụ Uber, họ nên học hỏi và điều chỉnh mô hình hoạt động của mình để cạnh tranh trong thời đại công nghệ. Vì thế, thay vì cản trở, cấm đoán và đi ngược lại xu hướng công nghệ, chúng ta nên tìm cách áp dụng công nghệ theo cách tốt nhất để đem lại tiện ích cho người tiêu dùng và xã hội.